همورویید ( Hemorrhoid) به اتساع رگ‌های وریدی در مجرای مقعدی می‌گویند. همورویید از جمله بیماری‌هایی است که برخی افراد به آن دچار می‌شوند. اما معمولا کسی گرچه لازم باشد دردی را تحمل کند، در رابطه با آن حرف نمی‌زند. همورویید یا بواسیر در واقع عبارت است از تورم سیاهرگهای خونی . سیاهرگها ، رگهائی هستند که خون را به قلب باز می گردانند.اگر به هر دلیلی کار و عملکرد سیاهرگها دچار اختلال شود ، عبور و چرخش خون در این رگها از حالت طبیعی خارج شده و به علت جمع شدن خون در قسمتی از رگ ، سیاهرگ حالت برجسته و ورم کرده پیدا می کند .مانند سیاهرگهای واریسی پا ، که در اثر گشادی رگ به صورت برآمدگیهای کبود رنگ زیر پوست مشاهده می شوند.
همورویید بیماری‌ای است که در هر سنی ممکن است بروز کند اما معمولا در سالمندی بیشتر رخ می‌دهد. زنان باردار نیز به دلیل افزایش وزن در دوران بارداری و زور زدن‌های مربوط به زایمان به آن دچار می‌شوند. چاقی یکی از عوامل افزایش‌دهنده و تشدیدکننده همورویید است.
دلایل ابتلا به همورویید یکی از مهم‌ترین و اصلی‌ترین دلایل ابتلا به بیماری همورویید، یبوست است. زور زدن مداوم برای انجام عمل دفع سبب افزایش فشار بر سیاهرگها و تورم آنها می‌شود. در ضمن نشستن‌های طولانی‌مدت در توالت نیز خود سبب افزایش فشار شده و وضعیتی مناسب برای بروز همورویید پیش می‌آورد.
علائم و نشانه هاي همورویيد چيست ؟
1-خونريزي :
شايعترين علامت همورویيد ، خونريزي موقع اجابت مزاج مي باشد كه پس از دفع مدفوع سفت ايجاد مي شود و روي كاسه توالت خون به صورت قطره قطره مي چكد .
2-خروج ( بيرون زدگي ) توده :
گاها اتفاق مي افتد كه زائده اي از مخرج بيمار ، پس از زور زدن خارج مي شود كه گاه خود به خود جا رفته و گاه بيمار خودش با دست موقع شستشو جا مي اندازد و گاها توده بيرون باقي مانده و موجب درد مي شود ، كه بيمار بايستي هر چه سريعتر به پزشک مراجعه نمايد .
3-درد:
همورویيدها به دو دسته تقسيم مي شوند :
دسته اول : همورویيد داخلي نام دارد كه اكثرا درد ندارند ، تنها علامت آنها خونريزي به همراه خروج توده از مقعد مي باشد .
دسته دوم : همورویيد هاي خارجي كه همراه با درد و لمس توده حساس در ناحيه مقعد مي باشند كه گاها خونريزي زير جلدي ايجاد كرده و باعث درد شديد مي شود ، در اين حالت لازم است به پزشك جراح مراجعه نمائيد .
در صورت وجود اين علائم چه اقداماتي بايد انجام دهيد ؟
در صورت وجود خون در مدفوع حتما براي تشخيص قطعي بايستي به پزشك مراجعه نمائيد . زيرا خونريزي جز علائم بيماريهايي مثل سرطانهاي روده و … مي باشد كه جهت بررسي بيشتر لازم است پزشك ، معاينات و آزمايشات لازم را در مورد شما انجام دهد و در مواردی نیاز به کولونوسکوپی است
آيا اين علائم مي تواند علائم سرطان و يا بيماريهاي بدخيم باشد ؟
بلي. درصدي از خونريزي هاي دستگاه گوارش تحتاني بدليل سرطانهاي روده مي باشند . لذا هر گونه خونريزي از مقعد بايستي تحت بررسي لازم قرار گيرند پس اگر پزشک شما کولونوسکوپی را به شما پیشنهاد داد ، درنگ نکنید.
نحوه اجراي دستورات مراقبتي براي درمان همورویيد
1- استفاده از رژيم غذايي پر فيبر از قبيل ميوه جات فراوان ، سبزيجات و مايعات فراوان .
2- اصلاح عادات اجابت مزاج : اجابت مزاج به موقع و خودداري از نشستن طولاني در دستشويي ، شرط اساسي است . بهترين زمان براي اجابت مزاج معمولا 60 دقيقه پس از صرف غذا مي باشد . صبحها پس از صرف صبحانه و يا پس از شام شايد زمان مناسبي باشد .
3- خودداري از زور زدن طولاني موقع اجابت مزاج و جلوگيري از ايستادن هاي طولاني مدت در محل كار يا منزل .
4- استفاده از پودر پسيليوم (اسفرزه ) و يا داروهاي ديگري كه پزشك براي شما تجويز مي كند .
5- استفاده از آب گرم جهت شستشو در موقع اجابت مزاج .
6- لگن آب گرم پس از اجابت مزاج . حداقل روزانه 2 مرتبه (صبح و عصر ) هر بار به مدت 20 دقيقه استفاده كنيد .
7- استفاده از پمادهاي موضعي از قبيل آنتي هموروئيد يا شياف و ليدوكائين طبق دستور پزشك .
درمان:
درمان جراحي براي همورویيد هاي پيشرفته مي باشد كه توسط جراح ، بافتهاي بواسيري برداشته و بخيه مي شوند ، كه مراقبت هايي پس از عمل نياز است .
از بروز یبوست پیشگیری کنید!پیشگیری از یبوست یعنی پیشگیری از همورویید! پس سعی کنید برای دفع راحت‌تر فیبر بیشتری مصرف کنید. میوه‌های تازه، سبزیجات برگ‌دار، غلات و نان سبوس‌دار بهترین منابع فیبرها هستند.
سعی کنید مصرف مواد غذایی فاقد فیبر مثل نان سفید، پنیر، بستنی و گوشت را کاهش دهید و انجام ورزش‌های روزانه و مصرف مایعاتی جز قهوه و الکل به دستگاه گوارش خود کمک کنید.
هر گاه حس می‌کنید لازم است دست‌شویی بروید، آن را به تعویق نیندازید زیرا در این صورت مدفوع خشک و سفت شده و برای دفع آن باید تلاش بیشتری بکنید!
درمانبه طور کلی همورویید یک بیماری گذراست که طی ۱۰ روز برطرف خواهد شد. برای کاهش درد و کمک به بهبود سریع‌تر می‌توانید ۳ تا ۴ بار در روز هر بار ۱۵ دقیقه در یک لگن آب ولرم بنشینید. به این ترتیب درد و التهاب سریعا کاهش می‌یابد.
فراموش نکنید اگر نکات بیان شده در بخش پیشگیری را رعایت نکنید، همورویید مجددا عود می‌کند.
در صورتی که بیماری شما پس از یک هفته بهبود نیافت و در عوض دچار خون‌ریزی، ضعف، سرگیجه یا عفونت شدید، مراجعه به پزشک ضروری است.
درمان جراحي براي همورویيد هاي پيشرفته مي باشد كه توسط جراح ، بافتهاي بواسيري برداشته و بخيه مي شوند ، كه مراقبت هايي پس از عمل نياز است .
1- اصلاح رژيم غذايي با استفاده از غذاهاي پر فيبر از قبيل مصرف سبزيجات ، ميوه جات فراوان ، پودر پسيليوم (اسفرزه ) ، مايعات فراوان .
توصيه هاي پس از جراحي همورویيد
2- تنظيم اجابت مزاج مرتب و به موقع كه معمولا يك ساعت پس از غذا خوردن زمان مناسبي براي اجابت مزاج مي باشد .
3- شستشوي با آب گرم.
4- استفاده از پماد آنتي همورویيد يا شياف آن پس از اجابت مزاج طبق دستور پزشك .
5- در لگن آب گرم به مدت 20-15 دقيقه پس از اجابت مزاج بنشينيد و تكرار ان 3-2 مرتبه در روز مفيد است .
خونريزي پس از عمل جراحي
تا چند روز پس از عمل ممكن است خونريزي مختصر و يا دفع خونابه داشته باشيد ، كه اين مسئله طبيعي است . كه بايستي از يبوست و زور زدن هنگام اجابت مزاج خودداري كرده و استفاده از لگن آب گرم نيز كمك كننده مي باشد .
در صورت ادامه يبوست و فشار موقع اجابت مزاج ، احتمال خونريزي پس از جراحي افزايش مي يابد . در صورت خونريزي شديد و يا تداوم آن در اولين فرصت به پزشك و يا اورژانس بيمارستان مراجعه نماييد
